Perfectionisme klinkt vaak als iets positiefs. Die gedrevenheid om het beste uit jezelf te halen, goed voorbereid te zijn en altijd nét dat stapje extra te zetten – daar is op zich niets mis mee. Zolang het je scherp houdt en geen nare gevoelens oproept, is perfectionisme zelfs een kracht. Dit noemen we ook wel gezond of adaptief perfectionisme: je streeft naar hoge doelen, blijft jezelf ontwikkelen en kunt het accepteren als iets niet helemaal lukt. Je doelen zijn realistisch en je motivatie is gezond.

Wanneer wordt perfectionisme een probleem?

Perfectionisme kan ook doorslaan en wordt het een valkuil. Je legt jezelf hele hoge eisen op, raakt gestrest, angstig en kritisch naar jezelf toe. Het gevolg? Je bent nooit écht tevreden, hoeveel je ook bereikt. Dit kan zich op verschillende manieren uiten: misschien blijf je maar doorgaan omdat alles perfect moet of je begint juist nergens aan omdat je bang bent om fouten te maken. Uitstelgedrag en twijfel nemen de overhand. Je kunt verstrikt raken vicieuze cirkel van zelfkritiek, uitputting en soms zelfs burn-outklachten. In een wereld die steeds sneller draait, is het een uitdaging om ontspannen te blijven functioneren.

Herken je dit?

Weet dan: je bent niet de enige. En het allerbelangrijkste is, je kan er iets aan te doen. Perfectionisme is geen vast onderdeel van wie je bent, het is gedrag dat je hebt aangeleerd. En alles wat is aangeleerd, kun je ook weer afleren. Je bent geen perfectionist, je doet perfectionistisch.

Wat kan ik doen om anders met perfectionisme om te gaan?

De eerste stap is erkenning: herkennen wat er speelt en bereid zijn om er eerlijk naar te kijken. Vanuit daar kun je stap voor stap ander gedrag oefenen. Gedrag dat zorgt voor meer rust, ruimte en tevredenheid. Denk bijvoorbeeld aan:

• Onderzoeken welke overtuigingen jou onbewust aansturen.
• Leren hoe je verantwoordelijkheden kunt delen en loslaten.
• Doelen stellen die realistisch en haalbaar zijn.
• Je tijd en energie inzetten op een manier die bij jou past.
• Bewust kiezen voor een 6 in plaats van een 9 en merken dat de wereld dan niet vergaat.

Meer informatie

Wil je verder lezen of kijken? Kijk eens op deze websites:

• Wijzijnmind.nl – typ ‘perfectionisme’ in de zoekbalk voor artikelen en tips.
• Video: Perfectionisme – De kunst van falen – een inspirerende kijk op falen en leren.
• Instituut voor Faalkunde – leren van fouten als kracht in plaats van zwakte.